همزه وصل

مواضع ^{همزه‌ی وصل} عبارتند از:

۱) أسماء.

۲) أفعال و مصادر.

۳) حروف.

 

تذکّر :

باید توجّه نمود، که مواضع همزه‌ی وصل، گاهی به صورت قیاسی بوده و گاهی به صورت سماعی می‌باشد و لکن صورت قیاسی، اکثر بوده و صورت سماعی، اقلّ می‌باشد.

همزه ی وصل در اسماء

حالات اسم:

الف) معرّف به «ال» است←همزه‌ی وصل در آن قیاسی بوده و حرکت آن هنگام ابتداء - به جهت طلب خفّت و کثرت دَوَرانش - همیشه فتحه می‌باشد.

مثل: ﴿هُوَ ٱللّٰهُ ٱلْخَالِقُ ٱلْبَارِئُ ٱلْمُصَوِّرُ لَهُ ٱلْأَسْمَاءُ ٱلْحُسْنَی یُسَبِّحُ لَهُ مَا فِی ٱلسَّمَاوَاتِ وَ ٱلْأَرْضِ وَ هُوَ ٱلْعَزِیزُ ٱلْحَکِیمُ﴾.

ب) مجردّ از «ال» تعریف است←همزه‌ی وصل در آن قیاسی و سماعی است.

چه حروفی مهمله و یا غیر عامل بوده و کدامشان مختص به فعل یا اسم بوده و کدامشان مشترک است؟

حروف را از یک منظر به حروف عامل و حروف غیر عامل تقسیم می‌کنند که در این پاسخ، اشاره مختصری به حروف غیر عامل خواهیم داشت:

 

برخی از این حروف، تنها ویژه اسم بوده، برخی مختص فعل و گروهی نیز مشترک میان هر دو هستند:

 

حروف عطف: این حروف عبارت‌اند از: «واو، فاء، ثمّ، أو، أم، بل، لکن، لا، حتى و إمّا» که در عاطفه‌بودن دو حرف اخیر اختلاف نظر وجود دارد. در بین حروف عطف، «لا»، «لکنْ» و «حتی» مختص به اسم بوده،[1] و مابقی این حروف هم بر سر اسم وارد می‌شوند و هم فعل. البته برخی از این حروف، مانند واو و فاء برای مقاصد دیگری چون استیناف نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند که در آن معانی نیز مشترک میان هر دو هستند . واو حالیه نیز هم بر سر جمله اسمیه وارد می‌شود و هم فعلیه.[2] بالطبع فاء جواب شرط(ربط) نیز مشترک بین جمله اسمیه و فعلیه است.