دزفول شناسی

شهرستان دزفول از شهرهای استان خوزستان در جنوب غربی ایران است که در کنار رودخانه دز واقع شده‌ است. این شهر در دامنه های زاگرس مرکزی قرار دارد و سابقه تاریخی آن به دوره ساسانیان برمی گردد. آب و هوای دزفول گرم و مرطوب است. شهر دزفول مرکز شهرستان دزفول است. این شهر از شمال به شهرستانهای اندیمشک، از خاور به بخشهای لالی از شهرستان (مسجد سلیمان) و گتوند (از شهرستان شوشتر) و از جنوب و باختر به شهرستان شوش محدود می گردد.

	شهری از سپید دم تاریخ تاریخ شهر «دزفول» را خاورشناسان ازآن هنگام که این شهر پایتخت عیلامیان ـ حدود ۲۶۰۰پیش از میلاد ـ بود و «اوان» خوانده می‌شد ، نزدیک به پنج هزار سال برآورد کرده اند . در نوشته های باستانی پس از طوفان نوح ، از شهری به نام« اوان » نام برده شده است . این شهر ، پایتخت تمدّن «عیلام» و سرآمد شهرهای مشرق زمین بوده است. کاوشگران غربی در نیم قرن اخیر ، پس از مطالعات و تحقیقات فراوان تصریح کرده اند که « اَوان» Avanهمان دزفـــول کنونی است . در این صورت ، «دزفول» فعلی یا «اوان»پنج هزارسال پیش را باید نخستین پایتخت امپراتوری گستردة کشور «عیلام» دانست. دزفول پایتخت مقاومت و ایثار ایران اسلامی مقاومت، ایثار و از خود گذشتگی مردم غیور دزفول در روزهای حماسه هشت سال دفاع مقدس بر کسی پوشیده نیست، این شهر در ایام جنگ تحمیلی آماج حملات متعدد زمینی و هوایی و موشکی بعثیان عراق قرار داشت تا جایی که رسانه های خارجی، شهر دزفول را «بلد الصواریخ» یا شهر موشک ها نام گذاشتند. دزفول بخاطر دفاع در برابر تجاوزات دشمن بعثی و رشادت جوانمردانه رزمندگانش در تاریخ ۴ خردادماه ۱۳۶۶ از طرف دولت وقت جمهوری اسلامی به عنوان «شهر نمونه و پایتخت مقاومت ایران» نام گرفت و در تقویم رسمی کشور به عنوان روز دزفول نامگذاری گردید.
	موقعیت جغرافیایی شهرستان دزفول با جمعیت ۴۳۰ هزار نفر در قسمت جلگه ای شمال خوزستان با مساحتی در حدود ۴۷۶۲ کیلومتر مربع واقع شده است. زمین های ای شهرستان از لحاظ توپوگرافی به سه دسته ناحیه کوهستانی ، کوهپایه ای و جلگه ای تقسیم می شوند. فاصله این شهر تا تهران ۶۶۰ کیلومتر و تا اهواز ۱۵۵ کیلومتر می باشد. شهرستان دزفول دارای زمستانی ملایم و مطبوع بوده و طبیعت سرسبز آن در اواخر زمستان تا اوایل بهار بسیار دلپذیر است و دارای تابستانی گرم و شرجی میباشد. این شهرستان با طبیعت زیبای جلگه‏ای کوهپایه‏ای و کوهستانی خود در همه ایام سال به خصوص در ایام نوروز پذیرای جمع زیادی از گردشگران داخلی و خارجی می باشد
	بافت تاریخی دزفول بافت تاریخی دزفول شامل خانه‌ها، مساجد ، ساباط ها ، حمام ها و گذرگاه های قدیمی است که از نظر معماری یکی از ارزشمندترین بافت های تاریخی کشور است و تا کنون بیش از یکصد اثر ملی از آن به ثبت رسیده است. بافت آجری با معماری اصیل ایرانی و تزئینات زیبا ، دزفول را به «موزه آجری ایران» معروف کرده است.

اماکن مـذهبی

حرم مطهرمحمدبن موسی الکاظم(ع) برادر امام رضا علیه السلام مشهور به سبزقبا در مرکز شهر دزفول قرار دارد و به عنوان چهارمین حرم معنوی کشور شناخته می شود و سالیانه عاشقان اهل البیت علیهم السلام به زیارت آستانه متبرکه سبزقبا مشرف می شوند. از دیگر آثار می توان به مسجد جامع دزفول،بقعه یعقوب لیث صفاری، بقعه شاه رکن الدین ،بقعه سلطانعلی رودبند، بقعه متبرکه محمدبن جعفر طیار (ع) و... اشاره نمود. در سرزمین دلاور پرور دزفول مردان و زنان بزرگ و پرآوازه ای پرورش یافته اند که از جمله علماء بزرگ و بنام این سرزمین می توان به خاتم الفقهاء و المجتهدین شیخ مرتضی انصاری(ره) اشاره نمود.

نمایی از حرم مطهر محمد بن موسی الکاظم (ع) (سبزقبا) دوران زندگی حضرت محمد بن موسی الکاظم (ع) مصادف دوران حکومت پر ظلم و جور خاندان بنی عباس بود.  آستانه متبرکه سبزقبا در مرکز شهر دزفول بوده و سید محمد بن موسی کاظم (ع)، برادر امام رضا (ع) می باشد. بقعه سبزقبا به عنوان چهارمین حرم اهل بیت عصمت در کشور به شمار می رود و عاشقان عصمت و طهارت در دزفول و سایر شهرهای کشور به خصوص استان خوزستان، جهت زیارت سبزقبا به دزفول می شتابند.

نمایی از بقعه متبرکه محمد بن جعفر طیار (ع)  آستانه متبرکه محمد بن جعفر طیار (ع) در فاصله پنج کیلومتری شهر دزفول ، در شهرکی به این نام قرار دارد و یکی از زیارتگاه های مهم شهرستان دزفول و خوزستان شمالی به شمار می رود . صاحب بقعه فرزند جعفر طیار برادر امام علی علیه السلام و داماد امام علی علیه السلام (شوهر ام کلثوم) و یکی از فرماندهان سپاه اسلام بوده است.

نمایی از آرامگاه شاه رکن الدین در مرکز شهر دزفول و در نزدیکی خیابان طالقانی فعلی در دل بافت قدیم این شهر، آرامگاه شاهرکن الدین واقع شده است. صاحب مقبره سید علی فرزند بهاءالدین معروف به بابا رکن الدین ولی (شاه رکن الدین)عارف و زاهد قرن هشتم هجری است .

نمایی از بقعه متبرکه سلطانعلی رودبند بنای بقعه رودبند در قرن هشتم به دستور تیمور لنگ که اردتی تام به این عارف داشت (و در پست های قبلی برای شما عزیزان شرح داده ام)پی ریخته شد. شاه عباس اول و نیز سلاطین قاجاریه تعمیراتی روی آن انجام داده اند. اکنون بقعه رودبند که دزفولیها به آن آقا رودبند میگویند و بر یالای تپه ای مشرف به رودخانه دز بنا گردیده و منظره ی زیبا و دلنشیت آن موجب لذت هر بیننده است زیارتگاه مردم خداشناس دزفول و حومه است.	نمایی از مسجد جامع مسجد جامع دزفول بعد از پل قدیم دزفول ، دومین اثر مهم تاریخی شهر دزفول به شمار می رود و از لحاظ معماری و دارابودن شبستان و ستون های سنگی در شمار مساجد اولیه دوره ی اسلامی بوده که در قرن سوم هجری احداث گردیده است. این بنا برگرفته از اصول معماری کاخ ایوان کرخه بوده و شکل گیری کنونی آن (چهار ایوانی) به اواسط دوره صفویه (۱۰۵۰ هجری قمری) بر می گردد.

معرفی نقاط گردشگری دزفول

معرفی فرصت های بی نظیر گردشگری در دزفول شامل: آبشار شوی, آسیاب های آبی, دریاچه شهیون, جنگل های دز, خانه تیزنو دزفول, مسجد جامع دزفول, مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول و ...

آبشار شوی آبشار شوی شهرستان دزفول با ارتفاع ۸۵ متر و عرض ۷۰ متر در ایران بی نظیر بوده و بزرگترین آبشار خاورمیانه به حساب می آید . این آبشار در رشته کوههای زاگرس و در دهستانی به نام شوی از توابع شهرستان دزفول و در نزدیکی کوه سالن قرار دارد

تپه چغا میش تپه چغامیش که در دزفول واقع شده شهری از دوران پیش از اختراع خط است و قدمت آن به حدود ۳۴ قرن پیش از میلاد می رسد. چغامیش را باید نخستین منظقه در ایران دانست که خط و کتاب، در آنجا پیدا شده است

جنگل های دز شهر دزفول میزبان تنوع های طبیعی مختلفی است. در جنوب این شهرستان جنگل های زیبای دز با غنای زیست محیطی بساری واقع شده اند. بخشی از جنگل های دز به بیشه عباس آباد مشهور است. بیشه عباس آباد در ۱۰ کیلومتری جنوب غربی دزفول واقع شده و در راستای حرکت رودخانه دز، به سمت جنوب شرق ، امتداد پیدا می کند. در اطراف این بیشه روستاهای متعددی وجود دارد و نام این بیشه از یکی از این روستا ها با نام عباس آباد گرفته شده است.

دریاچه مصنوعی شهیون دریاچه مصنوعی شیهون یکی از زیباترین دریاچه‌های ایران است که در شمال غربی دزفول و پشت دو کوه شاداب و تنگوان شکل گرفته است و در کنار روستای گردشگری پامنار دزفول شکل گرفته و چهره زیبایى به منطقه شهیون داده است که از جاذبه‌های طبیعی ارزشمند و کم نظیر منطقه شهیون محسوب می‌شود.	تفریحگاه ساحلی دز (علی کله) در پایین دست سد تنظیمی دز و شمال شهر دزفول تفریحگاه ساحلی زیبا و دیدنی دز (علی کله) واقع شده که از مهمترین مراکز تفریحی شهرستان دزفول و خوزستان در فصول بهار و زمستان به شمار می رود. برای آسایش و راحتی گردشگران در این مجموعه شهرداری دزفول در کنار ساحل زیبای دز صفه هایی سر پوشیده ساخته است.	آسیاب های آبی دزفول پیشینه تاریخی آسیاب های آبی در ارتباط با سازه پل قدیم دزفول بوده که به دوره ی ساسانیان بر می گردد ولی عمده آثار موجود از آسیاب ها که در سه بخش از رودخانه موجود می باشند به دوره های تاریخی صفویه و قاجاریه بر می گردد. این سازه ها از مصالحی چون قلوه سنگ رودخانه ای ، آجر و با ملات ساروج ساخته شده اند .

خانه تاریخی تیزنو خانه تیزنو یکی از نمونه های زیبای معماری  و جاذبه های ارزشمند گردشگری شهر دزفول می باشد. قدمت اولیه بنای این خانه با توجه به نوع معماری آن، به دوره صفویه می رسد و در دوره های بعد با توجه به ضرورت و حیاتش مرمت شده است. خانه تیزنو با شماره ۲۵۷۳ در فهرست آثار ملى ایران به ثبت رسیده و یکی از بزرگترین و زیباترین خانه های محله قلعه در بافت تاریخی دزفول می باشد .	بقعه یعقوب لیث صفاری بقعه یعقوب لیث صفاری نخستین شهریار  ایرانی در شرق دزفول واقع شده است. یعقوب لیث صفاری زبان پارسی را نخستین بار پس از ورود اسلام به ایران دوباره به عنوان زبان رسمی ایران اعلام نمود. وی تلاش های بسیاری برای خروج بخش هایی از ایران از دست خلیفه عباسی نمود و سرانجام در سال ۱۶۵ هجری قمری در شهر جندی شاپور دزفول درگذشت. در حال حاضر آرامگاه وی در جاده ۱۲ کیلومتری دزفول شوشتر ودر روستای اسلام آباد  در نزدیکی محوطه باستانی جندی شاپور واقع شده است.	موزه مردم شناسی (حمام کرناسیون) حمام کرناسیون (موزه مردم شناسی) به شماره ۸۴۷۷ در ردیف آثار ملى ایران به ثبت رسیده و یکی از بناهای دوره قاجاریه  می باشد. این بنای تاریخی پس از بازسازی  در سال ۸۵ توسط سازمان نوسازی و میراث  فرهنگی به عنوان موزه مردم شناسی تغییر  کاربری داده و با بازدید از آن می توان با انواع مشاغل قدیم دزفول آشنا شد. این حمام  در مرکز محله کرناسیون در شمالی ترین قسمت بافت قدیم قرار گرفته است.

مجتمع فرهنگی سینمایی مجتمع فرهنگی سینمایی دزفول یکی از زیباترین بناهای شهرستان دزفول است.این مجتمع به عنوان پروژه منتخب در جشنواره روروز در نروژ برگزیده گشت و از این بابت مورد توجه قرار گرفت که به ترتیبی منعکس کننده مفاهیم بنیادین این دیار در ایجاد فضا و استفاده از هندسه مالوف در ترکیب با مصالح بومی بود، در حالی که از فنآوری دوران مدرن بهره می گرفت. این مجتمع دارای سالن های مجزای نمایش و غرفه هایی جداگانه و نیز دارای سالن نمایش فیلم و کارگاه فیلم سازی، سفال سازی و ... است. وجود امکانات رفاهی و تفریحی و رستوران، چایخانه سنتی و غرفه عرضه صنایع دستی از جمله قسمت های مورد توجه این مرکز است.	روستاى لیوس روستاى لیوس در ۷۳ کیلومترى شمال شهرستان دزفول در بخش سردشت واقع شده است. على رغم گذشت سالیان زیاد از عمر این روستاى تاریخى، در بافت کهن آن، هنوز هم شاهد نحوه معیشت ،فرهنگ و سنن، گویش، آداب و رسوم و برپایى مراسم مختلف به شیوه کاملاً سنتى می باشیم. این روستا علاوه بر بافت زیباى تاریخى خانه ها، داراى جاذبه هاى گردشگرى طبیعى و بکر شامل کوهستانها، مراتع بسیار زیبا، باغهاى میوه، رود خانه، آبشار و... می باشد.	پل قدیم (ساسانی) پل قدیم دزفول مهمترین اثر تاریخی شهر دزفول می باشد این پل که دو منطقه شرقی و غربی را به هم وصل می سازد ، در حقیقت یکی از راه های رابط منطقه جندی شاپور و سرزمین بین النهرین بوده ، که به دستور شاپور اول ساسانی پس از پیروزی بر والرین امپراطور روم و با بکارگیری اسرای رومی در سال ۲۶۳ میلادی ساخته شده است. و هنوز با گذشت نزدیک به ۱۸ قرن از احداث آن و با وجود تغییر و تحولات مختلفی که در طول عمر خود داشته، هنوز به شکل تقریبی اولیه اش ، به یادگار مانده است و زینت بخش و مایه افتخار این گوشه از سرزمین ماست و نام شهر دزفول (دژپل) به سبب وجود چنین بنای با شکوهی است

سوغات و صنایع دستی دزفول
صنایع دستی - سفال گری	صنایع دستی - کپوبافی	صنایع دستی- ورشوسازی
صنایع دستی - نمد مالی	صنایع دستی- سفال گری	صنایع دستی- گلیم بافی
منبع:iaud.ac.ir

-------------------------------------------------------------------------------------------------

ﻧﺎﺻﺮ ﺧﺴﺮﻭ ﻣﯽ‌ﮔﻮﯾﺪ : "ﺩﺭﺑﺎﺭﯾﺎﻥ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﭼﻮﻥ ﺑﻪ ﺧﻠﻮﺕ ﻧﺸﺴﺘﻨﺪﯼ ﺑﻪ ﺧﻮﺯﯼ ﺳﺨﻦ ﺭﺍﻧﺪﯼ‌" ﻭ ﺩﮐﺘﺮ ﺯﺭﯾﻦ‌ﮐﻮﺏ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺭﺍ ﺑﯿﺎﻥ ﻣﯽ‌ﮐﻨﺪ.

ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﺑﻦ ﺣﻮﻗﻞ ﻣﯽ‌ﺧﻮﺍﻧﯿﻢ ﺑﻮﻣﯿﺎﻥ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻋﻬﺪ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﯾﺮﺍﻧﯿﺎﻥ ﭘﺎﺭﺳﯽ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﻤﺪﺗﺎ ﻗﻮﻡ ﺧﻮﺯﯼ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﺎﺹ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ. ﺍﯾﻦ ﻗﻮﻡ ﺗﺎ ﻗﺮن‌ها ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺮاﻓﺘﺎﺩﻥ ﺷﺎﻫﻨﺸﺎﻫﯽ ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﻧﯿﺰ ﺯﺑﺎن‌شان ﺭﺍ ﺣﻔﻆ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻫﺠﺮﯼ، ﺑﻨﺎﺑﺮ ﮔﺰﺍﺭش‌هایی ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﺍﺳﺖ، ﺣﺘﯽ ﺧﻮﺯﯼ‌ﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﺍﺳﯿﺮ ﻋﺮب‌ها ﺷﺪﻩ و ﺑﻪ ﺑﺼﺮﻩ ﮐﻮﭼﺎﻧﺪﻩ شده ﺑﻮﺩﻧﺪ، ﺩﺭ ﺑﺼﺮﻩ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺗﮑﻠﻢ ﻣﯽ‌ﮐﺮﺩﻧﺪ‌.

ﺯﺑﺎﻥ ﺧﻮﺯﯼ ﻫﯿﭻ ﻭﺟﻪ ﺍﺷﺘﺮﺍﮐﯽ ﺑﺎ ﺯﺑﺎن‌های ﻓﺎﺭﺳﯽ ﻭ ﻋﺮﺑﯽ ﻭ ﺁﺭﺍﻣﯽ ﻧﺪﺍﺷﺖ، ﻭ ﺑﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺍﺑﻦ‌ﺣﻮﻗﻞ ﮐﻪ ﺑﺮﺍﯼ ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺕ ﺟﻐﺮﺍﻓﯿﺎیی ﺑﻪ ﺧﻮﺯﺳﺘﺎﻥ می‌رود، ﺯﺑﺎن بومیان خوزستان‏ ﻧﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﺷﺒﯿﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﯾﺎﻧﯽ ﻭ ﻋﺒﺮﺍﻧﯽ ﺍﯾﻨﻬﺎ ﺑﻮﻣﯿﺎﻥ ﺩﺭﺟﻪ ﺍﻭﻝ ﺧﻮزﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽ‌ﺭﻓﺘﻨﺪ، ﺍﺯ ﺑﻘﺎﯾﺎﯼ ﻗﻮﻣﯽ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻫﺰﺍﺭﻩ ﺳﻮﻡ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻣﺴﯿﺢ ﺩﻭﻟﺖ ﺧﻮﺯﯼ‌ﻫﺎ ﺭﺍ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﺁﺷﻮﺭﯼ ﻭ ﺩﺭ ﺗﻮﺭﺍﺕ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ ﻋﯿﻼﻡ ﺍﺯ ﺁﻥ ﯾﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‌.

ﺩﺭ ﺯﯾﺮ ﺗﻌﺪﺍﺩﯼ ﺍﺯ ﻭﺍﮊﮔﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﺧﻮﺯﯼ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﯼ ﻗﻀﺎﻭﺕ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﮔﺎﻥ ﺧﻮﺍﻫﯿﻢ ﺁﻭﺭﺩ:

ﻣﯽﺗﻮﺍﻧﺪ : ﺗَﺮَ

ﻧﻤﯽﺗﻮﺍﻧﺪ : ﻧَﺘَﺮَ

ﺧَﺴﯽ ‏ khasi ‏:ﻣﺎﺩﺭ ﺯﻥ ﯾﺎ ﻣﺎﺩﺭ ﺷﻮﻫﺮ

ﺧﻮﺍﺭ ‏ khaar : ﺧﻮﺍﻫﺮ

ﺑِﺮﺍﺭ ‏ beraar ‏: ﺑﺮﺍﺩﺭ

ﭘِﯿﺎ ‏piyaa ‏ : ﻣﺮﺩ

ﻣِﯿﺮهَ ‏ mera ‏: ﺷﻮﻫﺮ

ﺍَﻓﺘﻮ ‏ ‏ afto ‏: ﺁﻓﺘﺎﺏ

ﺍُﻭ ‏ o ‏: ﺁﺏ

ﭘَﺴﯿﻦ ‏ pasin : ﭘﺲ ﺍﺯ ﻇﻬﺮ

ﺍﯾﺴﻮﻥ ‏isoon ‏ : ﺍﯾﻨﮏ ‏ﺣﺎﻻ‏، ﺍﯾﻦ ﺯﻣﺎﻥ

ﺍﻭﺳﻮﻥ ‏ oosoon ‏: ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ، ﺁﻥ ﻫﻨﮕﺎﻡ ‏

ﮐُﻠﻤِﺠﻮﺭ ‏ kolmejoor ‏:ﮐﺎﻭﺵ ﻭﺟﺴﺘﺠﻮ

ﻗَﻠَﭙﯿﺪﻥ ‏ ghalapidan ‏: ﺁﻫﺴﺘﻪ ﻭ ﺑﻪ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺑﻐﻞ ﺍﻓﺘﺎﺩﻥ

ﺷَﮑﻨﯿﺪﻥ ‏ shaknidan ‏: ﺗﮑﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ، ﺷﮑﺎﻧﺪﻥ، ﻟﺮﺯﯾﺪﻥ

ﺷِﯿﻮﻧﯿﺪﻥ ‏ shevenidan ‏: ﺑﻪ ﻫﻢ ﺯﺩﻥ

ﮔُﻠﻨﯿﺪﻥ ‏ golnidan ‏ : ﺭﻭﺷﻦ ﮐﺮﺩﻥ

ﺧُﻔﺘﯿﺪﻥ ‏ khoftidan ‏:ﺧﻮﺍﺑﯿﺪﻥ

ﻭِﺭﺳﯿﺪﻥ ‏versidan ‏ : ﺑﻠﻨﺪﺷﺪﻥ ‏ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻦ ‏

ﺗﺮِِﺳَّﻦ ‏ taresan ‏: ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻦ

ﺑﺰﻧﯿﺪﻥ ‏beznidan ‏ : ﺑﯿﺨﺘﻦ، ﺟﺪﺍ ﮐﺮﺩﻥ

ﺍﻧﺠﻨﯿﺪﻥ ‏ enjenidan ‏: ﺧﻮﺭﺩ ﮐﺮﺩﻥ

ﺭﻭﻣﻨﯿﺪﻥ ‏ romnidan ‏:ﻭﯾﺮﺍﻥ ﮐﺮﺩﻥ

ﭘﺘﯽ ﮐﻮﺭﺩﻥ ‏ pati kordan ‏: ﺧﺎﻟﯽ ﮐﺮﺩﻥ

ﺷﮏ ‏ shak ‏: ﺗﮑﺎﻥ ﻭ ﻟﺮﺯﺵ

ﭘﯿﺖ ﺧﻮَﺭﺩﻥ ‏ peyt khordan ‏: ﭘﯿﭻ ﺧﻮﺭﺩﻥ

ﺩِﺷﺒُﻞ ‏  deshbol ‏: ﻏﺪّﻩ

ﻋَﺲ ‏ as ‏: ﺍﺳﺘﺨﻮﺍﻥ

ﺗﯿﻪ ‏ tiya ‏: ﭼﺸﻢ

ﮔِﻨﺪﯾﮏ ‏ gendik ‏: ﭘﺎﺷﻨﻪ ﯼ ﭘﺎ

ﭘِﺖ ‏ pet ‏ : ﺩﻣﺎﻍ

ﺗﯿﮏ ‏tik ‏ : ﭘﯿﺸﺎﻧﯽ

ﺑُﺮﮒ ‏borg ‏ : ﺍﺑﺮﻭ

ﮐُﻠﻤَﮏ ‏kolmak ‏ : ﺁﺭﻧﺞ

ﭼﺎﺱ ‏ chaas ‏ : ﻧﻬﺎﺭ

ﺷﻮﻭﻡ ‏ shoom ‏ : ﺷﺎﻡ

ﻧﺎﺷﺘﺎ ‏ nashta ‏ : ﺻﺒﺤﺎﻧﻪ

ﭘُﺮﺱ ‏ pors ‏ : ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺧﺘﻢ

ﺳُﻨﮓ ﺳُﻨﮓ ‏song ‏ : ﯾﻮﺍﺵ ﯾﻮﺍﺵ ‏ﺁﻫﺴﺘﻪ ‏

ﮔَﭗ ‏ gap ‏: ﺑﺰﺭﮒ

ﺗﻮﻭ ‏ too ‏: ﺍﺗﺎﻕ

ﺷﻮﻭﻣﯽ ‏ shoomi ‏: ﻫﻨﺪﻭﺍﻧﻪ

ﮔِﺮﯾﻮَ ‏ geriva ‏ : ﮔﺮﯾﻪ

ﻭﺍﯾﻪ ‏ vaaya ‏: ﺁﺭﺯﻭ

ﭘﺘﯽ ‏ pati ‏: ﺧﺎﻟﯽ

ﮐﺖ ﮐﻮﺭﺩﻥ‏ kot kordan ‏:ﺳﻮﺯﻥ ﻧﺦ ﮐﺮﺩﻥ

ﮐﺖ ﮐﺖ ‏ kot kot ‏:ﺧﻮﺭﺩ ﺧﻮﺭﺩ، ﺗﮑﻪ ﺗﮑﻪ

ﮐِﻠِﮏ ‏ kelek ‏: اﻧﮕﺸﺖ

ﮐﻮﯼ ‏kavi ‏: ﮐﺎﻫﻮ

ﮔﯿﺰ ‏ geyz ‏: ﮔﯿﺞ ﻭ ﺧﯿﺮﻩ

ﺗﺎﺭ ﺑﻔﮏ ‏/ ﮐﺎﺭ ﺑﻔﮏ ‏ ‏ tar&kar bafaجk ‏:دﻋﻨﮑﺒﻮﺕ

ﻟﻮ ‏lo ‏ : ﻟﺐ

ﺳﯿلا ‏ sila ‏: ﺳﻮﺭﺍﺥ

 ﻟّﻔﻮ ‏ lafo ‏ :ﻣﻮﺝ ﺁﺏ .

(جالب اینست که به تقریب نود درصد واژگان برشمرده شده، در حال حاضر در شهرستان *دزفول* ،با نام تاریخی دژپول و* بهبهان*، با نام تاریخی *ارجان* یا *ارگان* و زیدون با نامهای تاریخی زیتون و شوشترودر گویش بهبهانی هنوز بهمین  سیاق استفاده شده و به کار میرود،

و بسیاری از لغات برشمرده شده،

میان گویش های *دزفولی*،*شوشتری*، *بهبهانی*، و *لری *مشترک است، و این نشانه ی خواستگاه یکسان گویش های خوزی ست، که منشعب از پارسی ی میانه می باشند)

---------------------------------------------------

سخنی اندر باب مضجع شریف آقا سبزقبا

چندی پیش مدیریت این وبلاگ با طرح سوالی از کارشناس مذهبی سایت اسلام کوئیست، پیرامون اثبات مضجع شریف محمد بن موسی کاظم(ع) (معروف به سبز قبا) به پاسخ زیر دست یافت:

سوال:

آیا بارگاه معروف به حرم ”سبزقبا” واقع در شهر دزفول خوزستان.ایران ، واقعا مضجع شریف اخوی امام رضا علیه السلام است؟ و در صورت مثبت بودن جواب، ادله متقن کدامند؟

جواب:

1. اکثر امام زادگانی که امروزه مرقدشان زیارت گاه مردم قرار گرفته، فرزندان امام نیستند، بلکه از نوادگان ائمه اطهار می‌باشند. بسیاری از آنها انسان‌های شریف و از نسل پیامبر اسلام(ص) بوده اند؛ لذا بعد از مرگ، برای شان بارگاهی درست کرده و مورد زیارت عموم قرار می‌گرفتند.[1]

2. زیارت امام زادگان به این عنوان که انسان صالح و پاکی بوده‌اند، اشکالی ندارد، اما اگر می‌خواهیم فرزند امام بودن آنها را بیان داریم، باید دلیلی بر آن اقامه کنیم و نمی‌توان در این مورد به آنچه در میان مردم شایع است، استناد کرد.

3. در مورد امام زاده‌ای که در دزفول قرار دارد و به نام محمد بن موسی کاظم(ع) (معروف به سبز قبا) خوانده می‌شود، باید گفت: امام موسی کاظم(ع) فرزندی به نام محمد داشته است،[2] و درباره‌ی او گفته اند «محمد بن موسی درستکار و با ورع بود»،[3] ولی اطلاعات آن‌چنانی پیرامون زندگی ایشان در دست نیست؛ اما برخی از مورّخان محل دفن او را در شیراز و برخی دیگر در کربلا دانسته اند.[4]

به هر حال، این که محمد بن موسی معروف به سبزقبا در خوزستان و شهر دزفول بوده و در آن‌جا از دنیا رفته و همان جایی که امروزه زیارتگاه است، محل دفنش باشد، چندان قطعی نیست. هر چند سید نعمت الله جزائری(ره) در یکی از کتاب‌های خود آن را آورده، اما این کتاب به تنهایی نمی‌تواند دلیل مورد اعتنایی باشد.

   

---

[1]. ر.ک: نمایه «اعتقاد به امام زاده ها و اعتبار آن»، سؤال 463.

^[2]. شیخ مفید،  الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، ج 2، ص 244،کنگره شیخ مفید، قم، چاپ اول، 1413ق؛ طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الورى بأعلام الهدى، ج 2، ص 36، آل البیت‏، قم، چاپ اول، 1417ق.‏

[3]. «و کان محمد بن موسى علیهما السلام صالحاً ورعاً»؛ إعلام الورى بأعلام الهدى، ج 2، ص 36.

[4]. ر.ک: شریف قرشی، باقر، حیاة الإمام موسى بن جعفر علیهما السلام‏، ج 2، ص 434 و 435، دار البلاغة، بیروت، چاپ اول، 1413ق.