واژه «عند» لفظی است که نشانگر قرب و نزدیک بودن می‌باشد[1] که گاهی در«مکان»،[2] گاهی در«اعتقاد»[3] و گاهی در«بیان منزلت»[4] به کار می‌رود.
واژه «لدن» نیز ظرف زمان و مکان[5] و تقریباً به همان معنای «عند» است.[6]
طبق گفته اهل لغت، «لدی» و«لدن» نیز یک کلمه بوده که به دو نحو تلفظ می‌شود.[7]
از این‌رو می‌توان گفت که کلمات «عند»، «لدن» و «لدی» تا حدودی به یک معنا بوده[8] و در مواردی به جای یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این وجود، تفاوت‌هایی نیز میان آنها ذکر شده است:
1. واژه «لدن» از جهتی از واژه «عند» اخصّ است، زیرا «لدن» فقط در مورد چیزی که حاضر است، به کار می‌رود؛[9] اما «عند» هم برای حاضر و هم برای غائب به کار می‌رود.[10]
2. واژه «لدن» گاه دلالت بر آغاز و پایان
دارد، مانند: «أقمت عنده من لدن طلوع الشمس إلى غروبها»؛ از طلوع خورشید
تا غروب پیش او ماندم و اقامت گزیدم؛ لذا برخی این واژه را رساتر از «عند»
دانسته‌اند.[11]
3. واژه «لدن» همیشه نقش حاشیه‌ای و اضافی دارد؛[12] یعنی نقش‌های اصلی جمله را نمی‌پذیرد و همیشه ظرف(از نقش‌های فرعی جمله) واقع می‌شود؛ برخلاف «عند» و «لدی» که خبر برای مبتدا قرار می‌گیرند؛ مانند «وَ لَدَیْنا کِتابٌ یَنْطِقُ بِالْحَق»[13] و «وَ عِنْدَنا کِتابٌ حَفیظ».[14] [15]
4. «لدن» و «عند» مجرور می‌شوند؛ اما مجرور شدن «لدى» ممتنع است.[16]
5. «عند» هم ظرف برای معانی قرار می‌گیرد و هم برای اعیان؛ مانند «عندی زید»؛ اما «لدی» مختص به معانی است.[17]
[1]. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، تحقیق، داودی، صفوان عدنان، ص 590، دمشق، بیروت، دارالقلم، الدار الشامیة، چاپ اول، 1412ق.
[2]. همان.
[3]. همان.
[4]. همان.
[5]. ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، محقق، مصحح، میر دامادی، جمال الدین، ج 13، ص 383، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، دار صادر، چاپ سوم، 1414ق.
[6]. مفردات ألفاظ القرآن، ص 739.
[7]. ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغة، ج 14، ص 88، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ اول، 1421ق.
[8]. همان.
[9]. فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر فى غریب الشرح الکبیر للرافعى، ص 552، قم، موسسه دار الهجرة، چاپ دوم، 1414ق.
[10]. تهذیب اللغة، ج 14، ص 88.
[11]. مفردات ألفاظ القرآن، ص 739.
[12]. جلال الدین سیوطی، عبد الرحمن بن أبی‌بکر، الاشباه و النظائر، ج 2، ص 185، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ اول، 1411ق.
[13]. مؤمنون 62.
[14]. ق 4.
[15]. ابن دمامینی، محمد بن ابی بکر، شرح الدمامینی علی مغنی اللبیب، عنایه احمد غزو، ج 2، ص 64 – 69، بیروت، نشر التاریخ العربی، چاپ اول.
[16]. الاشباه و النظائر، ج 2، ص 185.
[17]. تهذیب اللغة، ج 14، ص 88؛ الاشباه و النظائر، ج 2، ص 185
----------------------------------------------------------------------------------------------------
منبع:islamquest.net