حدیث1
قال الإمام زین العابدین (علیه السلام) :
القول الحسن یثری المال، و ینمی الرزق، و ینسئ فی الأجل، و یحبب إلی الأهل، و یدخلالجنة.
امام سجاد (علیه السلام) فرمودند:
گفتار
نیک دارایی را زیاد می کند و روزی را افزایش می دهد و أجل را به تأخیر می
اندازد و انسان را نزد اهل و خانواده محبوب می گرداند و (شخص را) به بهشت
می برد.
«أمالی صدوق، ص12، ح 1»
حدیث2
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - : والذی نفسی بیده، ما أنفق الناس من نفقة أحب من قول الخیر.
پیامبر
خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: سوگند به آن که جانم در دست اوست،
مردم هیچ انفاقی نکردند که دوست داشتنی تر از گفتار نیک باشد.
«بحارالانوار، ج 71، ص 311، ح 8»
حدیث3
قال رسول الله - صلی الله علیه وآله - : من حسن إسلام المرء ترکه الکلام فیما لا یعنیه.
پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: از نشانه های نیکویی اسلام شخص دم فرو بستن از بیهوده گویی است.
«بحارالانوار، ج 2، ص 55، ح 28»
حدیث4
قال الامام علی بن الحسین - علیه السّلام - : ما مِنْ جرعةٍ أحبَّ الی
اللهِ من جرعَتَین: جرعَة غیظٍ ردَّها مؤمِنٌ بحِلْمٍ أوْ جرعَة مصیبةٍ
ردّها مؤمِنٌ بصبرٍ.
امام سجاد - علیه السّلام - فرمودند: نزد خداوند
متعال حالتی محبوبتر از یکی از این دو حالت نیست: حالت غضب و خشمی که مؤمن
با بردباری و حلم از آن بگذرد و حالت بلا و مصیبتی که مؤمن آن را با صبر و
شکیبائی پشت سر بگذارد.
«مستدرک الوسائل، ج 2، ص 424»
حدیث5
قال الامام العسکری - علیه السّلام - : مَنْ کانَ الوَرعُ سجیّتهُ و
الکرَْم ُطبیعَتَهُ و الحِلمُ خلَّتَهُ کَثُرَ صدیقُهُ و الثّناءُ علیهِ.
امام
حسن عسکری - علیه السّلام - فرمودند: هرکس ورع و پرهیزگاری روش زندگی او،
بزرگواری و سخاوت عادت او و صبر و بردباری برنامه اش باشد، دوستانش زیاد
خواهند بود و دیگران او را مورد مدح و ستایش قرار می دهند.
«بحار الانوار، ج 75، ص 379»
حدیث6
قال الامام علی - علیه السّلام - : لا یَعدمُ الصبورُ الظّفَر و ان طالَ به الزّمان.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: انسان صبور و شکیبا، پیروزی را از دست نمی دهد گر چه زمان رسیدن آن طولانی شود.
«بحار الانوار، ج 71، ص 95»
حدیث7
قال امیرالمؤمنین - علیه السّلام - : إنّ الصّبرَ و حُسنَ الخُلقِ والبرََّ و الحِلمَ من أخلاق الانبیاء.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبر و شکیبائی و اخلاق نیکو و بردباری، از اخلاق پیامبران است.
«بحار الانوار، ج 71، ص 93»
حدیث8
قال الامام علی - علیه السّلام - : الصّبرُ أحسَنُ حُلَلِ الایمان ِو أشرَفُ خلائقِ الانسان.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبر، بهترین جامه ایمان و برترین خوی انسان است.
«غررالحکم، ص 281، ح 6232»
حدیث9
قال الامام علی - علیه السّلام - : ثَوابُ الصّبرِ أعلی الثّوابِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: پاداش صبر، بالاترین پاداش ها است.
«تصنیف غررالحکم، ص 281، ح 6240»
حدیث10
قال الامام علی - علیه السّلام - : الصّبرُ جنَّةٌ من الفاقَةِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبرو بردباری سپری در برابر فقر و تنگدستی است.
«بحار الانوار، ج 77، ص 240»
حدیث11
قال الامام علی - علیه السّلام - : الصّبرُ کفیلٌ بالظَّفّرِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبر، ضامن پیروزی است.
«تصنیف غررالحکم، ص 283، ح 6312»
حدیث12
قال الامام علی - علیه السّلام - : زَینُ الدّین الصّبرُ و الرضا.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: زینت و زیبائی دین، صبر و رضا (به قضای پروردگار) است.
«تصنیف غررالحکم، ص 281، ح 6243»
حدیث13
قال الامام علی - علیه السّلام - : الصّبرُ ثمرةُ الایمان.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: صبر، ثمره و نتیجه ایمان است.
«تصنیف غررالحکم، ص 280، ح 6217»
حدیث14
قال الامام علی - علیه السّلام - : أقوی عَدوِّ الشدائِدِ الصّبر.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: قوی ترین دشمن سختی ها، صبر و شکیبائی است.
«تصنیف غررالحکم، ص 282، ح 6275»
حدیث15
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: برترین عبادت ها، صبر، خاموشی و انتظار فرج می باشد.
«بحار الانوار، ج 74، ص420»
حدیث16
قال الامام علی - علیه السّلام - : الصَّبرُ صَبران، صبرٌ علی ما تکرَه و صبرٌ ممّا تُحبّ.
امام
علی - علیه السّلام - فرمودند: صبر بر دو قسم است، صبر برآنچه که دوست
نداری و به تو رسیده است و صبر بر چیزی که دوست می داری و نمی توانی به آن
دست یابی.
«بحار الانوار، ج 71، ص 95»
حدیث17
قال الامام الصادق - علیه السّلام - : العَملُ الخالِصُ، الذی لا تُریدُ اَنْ یَحْمدَکَ عَلیه اَحدٌ اِلاّ اللهُ عزّوجلّ.
امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: عمل خالص آن است که نخواهی کسی جز خدای عزوجل، تو را بر انجام آن کار بستاید.
«الکافی، ج 2، ص 16»
حدیث18
قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : بِالاِخلاصِ تَتَفاضَلُ مَراتِبُ المُومنینَ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: تفاوت و برتری درجات مؤمنان بر یکدیگر به اخلاص است.
«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 119»
حدیث19
قال الامام علی - علیه السّلام - : عَلی قَدْرِ قُوَّةِ الدِّینِ یکونُ خُلُوُصُ النِّیَّةِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: خلوص نیت به اندازة شدت دینداری است.
«غررالحکم، ح 6192»
حدیث20
قال الامام علی - علیه السّلام - : مَنْ اَخْلَصَ بَلَغَ الآمالَ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: هر که اخلاص ورزد، به آرزوهایش برسد.
«غررالحکم، ح 7675»
حدیث21
قال الامام علی - علیه السّلام - : اَلزُّهدُ سَجِیَّةُ المُخْلِصینَ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: پارسایی، سرشت و خوی مخلصان است.
«غررالحکم، ح 662»
حدیث22
قال الامام علی - علیه السّلام - : فی إخْلاصِ النَّیّاتِ نَجاحُ الأُمُورِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: موفقیت در کارها به خالص کردن نیّت ها است.
«غررالحکم، ح 6510»
حدیث23
قال الامام علی - علیه السّلام - : اَلْعَمَلُ کلُّهُ هَباءٌ الاّ ما اُخْلِصَ فیهِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: اعمال همه بر باد است، مگر آنچه از روی اخلاص باشد.
«غررالحکم، ح 1400»
حدیث24
قال الامام علی - علیه السّلام - : لَوْ خَلَصَتْ النِّیّاتُ لَزَکَّتِ الاعمالُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: اگر نیت ها خالص شود، اعمال پاکیزه گردد.
«غررالحکم، ح 7578»
حدیث25
قال الامام علی - علیه السّلام - : عِندَ تَحَقُّقِ الاخلاصِ تَستَنیرُ البَصائرُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: چون اخلاص تحقق یابد، دیدة بصیرت روشن شود.
«غررالحکم، ح 6211»
حدیث26
قال الامام علی - علیه السّلام - : بِالاخلاصِ تُرفَعُ الاعمالُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: به سبب اخلاص، اعمال (به درگاه خدا) بالا می رود.
«غررالحکم، ح 4242»
حدیث27
قال الامام علی - علیه السّلام - : فی الاِخلاصِ یکونُ الْخَلاصُ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: رهایی و نجات در اخلاص است.
«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 154»
حدیث28
قال الامام علی - علیه السّلام - : الاخلاصُ شیمةُ افاضِلِ النّاسِ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: اخلاص، خوی برترین مردمان است.
«غررالحکم، ح 597»
حدیث29
قال الامام علی - علیه السّلام - : اَلاِخلاصُ عِبادَةُ الْمُقَرَّبینَ.
امام علی - علیه السّلام - فرمودند: اخلاص، عبادت مقربان الهی است.
«غررالحکم، ح 197»
حدیث30
قال الامام علی - علیه السلام - : زیادَةُ الشُّکْرِ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ تَزیدُ فِی الْعُمْرِ وَ تَفْسَحُ فِی الاَْجَلِ.
امام علی - علیه السلام - : شکرگزاری فراوان و صله رحم، عمر را زیاد می کنند و بر مُهلت زندگی می افزایند.
«عیون الحکم والمواعظ، ص 275، ح 4999»
حدیث31
قال الله عزّوجلّ:
ای احمد! می‌دانی به کدام دلیل تو را بر دیگر انبیا برتری دادم؟ به دلیل یقین و حسن خلق و سخاوت نفس و دلسوزی برای مردم.
(ارشادالقلوب1/205)
حدیث32
قال الله عزّوجلّ:
ای احمد! پرهیزکاری، زینت مؤمن و ستون برپایی دین است.
(ارشادالقلوب1/203)
حدیث33
قال الامام علی بن الحسین - علیه السّلام - :
اَلصّبرُ وَ الرّضا عن قضاءِ الله رأس طاعةِ الله ... .
امام سجاد - علیه السّلام - فرمودند:
صبر
و خشنودی از قضای الهی، اصل و اساس اطاعت خداوند است. هر که صبر و رضا در
برابر قضای الهی داشته باشد، جز خیر برای او نخواهد بود.
«وسائل الشیعه، ج 2، ص 899»
حدیث34
امام صادق (علیه السلام ) فرمودند:
ما نَعْلَمُ شَیْئا یَزیدُ فِی
الْعُمْرِ اِلاّ صِلَةَ الرَّحِمِ، حَتّی اِنَّ الرَّجُلَ یَکونُ اَجَلُهُ
ثَلاثَ سِنینَ فَیکونُ وَصولاً لِلرَّحِمِ فَیَزیدُ اللّه‌ُ فی عُمْرِهِ
ثَلاثیْنَ سَنَةً فَیَجْعَلُها ثَلاثا وَ ثَلاثیْنَ سَنَةً، وَ یَکونُ
اَجَلُهُ ثَلاثا وَ ثَلاثیْنَ سَنَةً فَیَکونَ قاطِعا لِلرَّحِمِ،
فَیَنْقُصُهُ اللّه‌ُ ثَلاثیْنَ سَنَةً وَ یَجْعَلُ اَجَلَهُ اِلی ثَلاثِ
سِنینَ ؛
ما، غیر از صله رحم، چیزی نمی شناسیم که بر عمر بیفزاید، تا
آن‌جا که گاهی عمر کسی سه سال است، و وقتی که اهل صله رحم می شود، خداوند
هم سی سال بر عمرش می افزاید و آن را سی و سه سال می کند و گاهی عمر کسی سی
و سه سال است و قطع رحم می کند و خداوند هم سی سال از عمر او می کاهد و
عمرش را به سه سال، کاهش می دهد .
کافی : ج 2، ص 152، ح 17
حدیث35
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
مَن صاحَبَ النّاسَ‌بِالَّذی یُحِبُّ أن یُصاحِبوهُ کانَ عَدلاً .
هرکه با مردم چنان رفتار کند که دوست دارد آنان با او رفتار کنند ، عادل است .
کنز الفوائد : 2 / 162 منتخب میزان الحکمة : 360
حدیث36
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
ما مِن رَجُلٍ مُسلمٍ یُصابُ بشَیءٍ فی جَسَدِهِ فَیَتَصَدَّقُ بهِ إلاّ رَفَعَهُ اللّه بهِ دَرجَةً وحَطَّ عَنهُ بهِ خَطیئةً .
هیچ
مرد مسلمانی نیست که به قسمتی از بدنش آسیبی وارد شود و از (قصاص) آن
درگذرد ، مگر این که خداوند به سببِ آن یک درجه بالایش بَرد و یک گناه از
او بزداید .
کنز العمّال : 39850 منتخب میزان الحکمة : 466
حدیث37
امام باقر علیه‌السلام :
صلةُ الأرحامِ تُحَسِّنُ الخُلُقَ وتُسَمِّحُ الکَفَّ وتُطَیِّبُ النَّفْسَ ، وتَزِیدُ فی الرّزقِ وتُنسِئُ فی الأجَلِ ؛
صله رحم خلق و خوی را نیکو ، دست را بخشنده ، جان را پاکیزه و روزی را زیاد می‌کند و اجل را به تأخیر می‌اندازد .
الکافی : 2 / 152 / 12
حدیث38
امام علی علیه‌السلام :
مِـن کَرَمِ المَـرءِ بُـکاؤهُ علی ما مَضی مِن زَمانِهِ ، وحَنینُهُ إلی أوطانِهِ ، وحِفظُهُ قَدیمَ إخوانِهِ ؛
از بزرگواری انسان، گریستن اوست بر عمر سپری شده‌اش و علاقه او به میهنش و نگهداشتن دوستان دیرینه‌اش .
بحار الأنوار : 74 / 264 / 3 منتخب میزان الحکمة : 596
حدیث39
امام علی علیه‌السلام :
غایَةُ الفَضائلِ العِلم؛
اوج فضیلتها دانش است .
غرر الحکم : 6379
حدیث40
امام علی علیه‌السلام :
لا شَرَفَ کَالعِلم؛
هیچ شرافتی ، چون دانش نیست .
نهج البلاغة : الحکمة 113 منتخب میزان الحکمة : 396
حدیث41
امام علی علیه‌السلام :
رَأسُ الفَضائلِ العِلمُ ، غایَةُ الفَضائلِ العِلم ؛
سرآمد فضیلتها ، دانش است ؛ نقطه پایان فضیلتها دانش است .
غرر الحکم : 5234 6379 منتخب میزان الحکمة : 396
حدیث42
پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :
العِلمُ رَأسُ الخَیرِ کُلِّهِ ، والجَهلُ رَأسُ الشَّرِّ کُلِّهِ ؛
دانایی ، سرآمـد همه خوبیهاست و نادانی سرآمد همه بدیها .
بحار الأنوار : 77 / 175 / 9 منتخب میزان الحکمة : 396
حدیث43
امام حسن(سلام الله علیه):
رَأسُ العَقلِ مُعاشَرَةُ النّاسِ بِالجَمیلِ؛
خوشرفتاری با مردم، رأس خرد است.
میزان الحکمة: ح 13703
حدیث44
امام صادق(سلام الله علیه):
الصَّبرُ رَأسُ الإیمانِ؛
شکیبایی، سرِ ایمان است.
میزان الحکمة: ح 10221
حدیث45
إنَّ اللَّه عزّوجلّ لَم یَبْعثْ نَبیّاً إلّا بصِدقِ الحدیثِ وأداءِ الأمانةِ إلی البَرِّ والفاجرِ؛
خداوند عزّوجلّ هیچ پیامبری را برنگزید، مگر به راست‌گفتاری و امانتداری در حق خوب و بد.
الکافی: ج 2، ص 104، ح 1
حدیث46
امام سجّاد(سلام الله علیه):
القَولُ الحَسَنُ یُثرِی المالَ، ویُنمِی الرِّزقَ؛
گفتار نیک، دارایی را زیاد می‌کند و روزی را افزایش می‌دهد.
میزان الحکمة: ح 18063
حدیث47
امام علی(سلام الله علیه):
مَن لانَت عَرِیکَتُهُ وَجَبَت مَحَبَّتُهُ؛
هر که نرمخو و فروتن باشد محبّتش [بر دلها] لازم آید.
میزان الحکمة: ح 10454
حدیث48
امام صادق(سلام الله علیه):
إنَّ مِن التَّواضُعِ أن یَجلِسَ الرّجُلُ دُونَ شَرَفِهِ؛
تواضع در مجلس، آن است که کسی در کم‌تر از جایگاهش بنشیند.
الکافی: ج 2، ص 123، ح 9
حدیث49
امام صادق(سلام الله علیه):
اَلْعَدلُ أحلی مِنَ الْماءِ یُصِیبُهُ الظَّمآنُ؛
عدالت، گواراتر از آبی است که تشنه به آن می‌رسد.
الکافی، ج 2، ص 146
حدیث50
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
إنَّ الْعَفوَ لا یَزِیدُ الْعَبدَ إلّا عِزّاً فَتَعافَوا یُعِزُّکُمُ اللَّهُ؛
گذشت، جز بر عزّت بنده نمی‌افزاید، پس از یکدیگر درگذرید تا خداوند به شما عزّت بخشد.
الکافی، ج 6، ص 108
حدیث51
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
خِیارُکُم أحاسِنُکُم أخلاقاً الَّذینَ یَألَفُونَ ویُؤلَفُونَ؛
بهترین شما، خوش‌خوترین شماست آنان که الفت می‌گیرند و الفت می‌پذیرند.
تحف العقول، ص 45
حدیث52
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله:
خَصلَتانِ لیسَ فَوقَهُما مِنَ البِرِّ شَیءٌ الإیمانُ بِاللّه و النَّفعُ لِعبادِ اللّه؛
دو خصلت است که هیچ کار خوبی بالاتر از آن دو نیست : ایمان به خدا و سود رساندن به بندگان خدا
میزان الحکمة، ج 5 ، ص 502
حدیث53
امام کاظم(سلام الله علیه):
تمونُک لِلضَّعیفِ أفضَلُ الصَّدَقَةِ؛
کمک کردن تو به ناتوان، بهترین صدقه است.
تحف العقول، ص 414
حدیث54
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
اَلصَّبرُ سِترٌ مِنَ الْکُروبِ وعَونٌ عَلَی الْخُطُوبِ؛
صبر، پوشاننده اندوه‌ها و یاور در برابر مشکلات است.
کنزالفوائد، ص 58
حدیث55
پیامبرخدا(صلی الله علیه و آله):
إنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُحتَرِفَ الْأمینَ؛
به راستی خداوند پیشروِ امانت دار را دوست دارد.
الکافی، ج 5، ص 113
حدیث56
امام باقر(سلام الله علیه):
إنَّ أشَدَّ العِبادَةِ الوَرَعُ؛
سخت‌ترین عبادت، پارسایی است.
میزان الحکمة: ح 11858
حدیث57
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
أکْثَرُ ما تَلِجُ بهِ اُمَّتی الجَنّةَ: تَقْوَی اللَّهِ وحُسْنُ الخُلقِ؛
بیشترین چیزی که مایه ورود امت من به بهشت می‌شود، پروای از خدا و اخلاقی خوش است.
الکافی: ج 2، ص 100، ح 6
حدیث58
امام رضا(سلام الله علیه):
مَن تَبَسَّمَ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَةً؛
هر که به روی برادر مؤمنش لبخند بزند، خداوند برایش ثوابی خواهد نوشت.
دوستی: ص 216 ح 535
حدیث59
پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):
نَصرُ الْمَظلُومِ وَالْأمرُ بِالْمَعرُوفِ وَالنَّهیُ عَنِ الْمُنکَرِ جِهادٌ؛
یاری رساندن به ستمدیده و امر به معروف و نهی از منکر جهاد در راه خداست.
جامع الأحادیث قمی، ص 125
حدیث60
امام سجاد(سلام الله علیه) فرمودند:
إنَّ أقرَبَکُم مِن اللَّهِ أوسَعَکُم خُلقاً؛
نزدیک‌ترین شما به خداوند، گشاده خوترین شماست.
الکافی: ج 8، ص 69، ح 24
حدیث61
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
انَّ أعجَل الخیرِ ثواباً صلةُ الرَّحم؛
پاداش صله رحم، سریع ترین پاداش کار خیری است که به انسان می رسد.
الکافی، ج 2، ص 160
حدیث62
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
وقتی مسلمانی از کنار برادر مسلمانش عبور می نماید و سلام نمی کند ملائکه از آن مسلمان تعجب می کنند.
محجه البیضاء جلد 3 صفحه 382
حدیث63
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:
بهترین بندگان خدا آنها هستند که به وعده وفا کنند.
نهج الفصاحه، صفحه 172، حدیث 850
حدیث64
پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
إنَّ الْعَفوَ لا یَزِیدُ الْعَبدَ إلّا عِزّاً فَتَعافَوا یُعِزُّکُمُ اللَّهُ؛
گذشت، جز بر عزّت بنده نمی‌افزاید، پس از یکدیگر درگذرید تا خداوند به شما عزّت بخشد.
الکافی، ج 6، ص 108
حدیث65
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
مَن مَشی اِلی ذی قَرابَةٍ بِنَفسِهِ وَ مالِهِ لِیَصِلَ رَحِمَهُ اَعطاهُ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ اَجرَ مِأَةِ شَهیدٍ؛
هر کس با جان و مال خود در راه صله رحم کوشش کند، خداوند عزّوجلّ پاداش یکصد شهید به او می دهد.
من لایحضره الفقیه، ج 4، ص 16
حدیث66
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند :
اَمّا عَلامَةُ
التّائِبِ فَاَربَعَةٌ: اَلنَّصیحَةُ لِلّهِ فی عَمَلِهِ وَ تَرکُ الباطِلِ
وَ لُزومُ الحَقِّ وَ الحِرصُ عَلَی الخَیرِ ؛
نشانه توبه کننده چهار است: عمل خالصانه برای خدا، رها کردن باطل، پایبندی به حق و حریص بودن بر کار خیر.
(تحف العقول، ص 20)
حدیث67
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند :
اَلتَّوبَةُ حَسَنٌ وَ لکِن فِی الشَّبابِ اَحسَنُ ؛
توبه زیباست، ولی از جوان زیباتر .
(کنز العمّال، ح 43542)
حدیث68
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلتَّوفیقُ مِنَ السَّعادَةِ وَ الْخِذلانُ مِنَ الشَّقاوَةِ؛
توفیق [انجام کار نیک] از خوشبختی و بی توفیقی از بدبختی است.
بحارالأنوار، ج 78، ص 12، ح 70
حدیث69
امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند:
اَفضَلُ العِبادَةِ عِفَّةُ البَطنِ وَ الفَرجِ؛
بالاترین عبادت، عفت شکم و شهوت است.
تحف العقول، ص 296
حدیث70
امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ الوُصُولَ اِلی اللهِ عَزّوجلَّ سَفَرٌ لا یُدرَکُ اِلّا بِامتِطاءِ اللَّیلِ؛
وصول به خداوند عزوجل سفری است که جز با عبادت در شب حاصل نگردد.
مسند الامام العسکری، ص290
حدیث71
امام حسین (علیه السلام) فرمودند:
اَلخُلقُ الحَسَنُ عِبادَةٌ؛
خوش اخلاقی عبادت است.
کنزالعمال، ج13، ص151، ح36472
حدیث72
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اَلا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الاَْخْلاقِ؟ الصَّفْحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساةُ الرَّجُلِ اَخاهُ فی مالِهِ وَ ذِکْرُ اللّه‌ِ کَثیرا؛
آیا به شما بگویم که مکارم اخلاق چیست؟ گذشت کردن از مردم، کمک مالی به برادر (دینی) خود و بسیار به یاد خدا بودن.
معانی الأخبار، ص 191، ح 2
حدیث73
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلذِّکرُ یونِسُ اللُّبَّ وَیُنیرُ القَلبَ وَیَستَنزِلُ الرَّحمَةَ؛
یاد خدا عقل را آرامش می دهد، دل را روشن می کند و رحمت او را فرود می آورد.
غررالحکم، ج2، ص66، ح1858
حدیث74
امام رضا (علیه‌السلام) فرمودند:
مَـن فـرّج عن مـومـن فـرّج الله عَن قَلبه یـَوم القیامة؛
هر کس اندوه و مشکلی را از مومنی بر طرف نماید خداوند در روز قیامت انـدوه را از قلبش بر طرف سازد.
(اصول کافی، ج 3، ص 268)
حدیث75
امام صادق (علیه السلام):
لِجَرّاحِ المَدائِنیِّ ـ : ألا
اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الأخلاقِ؟ اَلصَّفحُ عَنِ النّاسِ ، وَمُواساةُ
الرَّجُلِ أخاهُ فی مالِهِ ، وَذِکرُ اللّه کَثیرا؛
به جرّاح مدائنی
فرمودند: آیا به تو بگویم که مکارم اخلاق چیست؟ گذشت کردن از مردم، سهیم
کردن برادر (دینی) در مال خود و بسیار به یاد خدا بودن.
(غررالحکم، ج2، ص451، ح3260)
حدیث76
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
إنّ اللّه تَبارَکَ وَتَعالی خَصَّ
رَسولَ اللّه صلی الله علیه و آله بِمَکارِمِ الأخلاقِ ، فَامتَحِنوا
أنفُسَکُم فَإن کانَت فیکُم فَاحمَدوا اللّه عَزَّوَجَلَّ وَارغَبوا إلَیهِ
فی الزِّیادَةِ مِنها ـ فَذَکَرَها عَشرَةً ـ : الیَقینُ ، والقَناعَةُ ،
والصَّبرُ ، والشُّکرُ ، والحِلمُ ، وحُسنُ الخُلقِ ، والسَّخاءُ ،
والغَیرَةُ ، والشَّجاعَةُ ، والمُروءَةُ؛
خدای تبارک وتعالی رسول خدا
صلی الله علیه و آله را به مکارم اخلاق مخصوص گردانید. پس شما نیز خود را
بیازمایید، اگر این صفت ها در شما بود خدای عزوجل را سپاس گویید و از او
این مکارم را بیشتر بخواهید. ـ سپس آن ده خصلت را برشمردند ـ : یقین،
قناعت، صبر، شکر، بردباری، خوش اخلاقی، سخاوت، غیرت، شجاعت و جوانمردی.
(نهج البلاغه، خطبه 91)
حدیث77
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
وَقَد سُئِلَ عَن مَکارِمِ
الخلاقِ: اَلعفوُ عَمَّن ظَلَمَکَ وَصِلَةُ مَن قَطَعَکَ وَإعطاءُ مَن
حَرَمَکَ وَقَولُ الحَقِّ وَلَو عَلی نَفسِکَ؛
درباره مکارم الاخلاق
سئوال شد، فرمودند: گذشت از کسی که به تو ظلم کرده، رابطه با کسی که با تو
قطع رابطه کرده، عطا به آن کس که از تو دریغ داشته است و گفتن حق اگر چه بر
ضد خودت باشد.
(نهج الفصاحه، ح 781)
حدیث78
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
خَیرُ الخَلائق الرِّفقُ؛
بهترین خوبی ها رفق است (مهربانی و لطف با مردم).
(غررالحکم)
حدیث79
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلعَدلُ أَفضَلُ مِنَ الشَّجاعَةِ لأَِنَّ النّاسَ لَوِاستَعمَلُوا العَدلَ عُموما فی جَمیعِهِم لاَستَغنَوا عَنِ الشَّجاعَةِ؛
عدالت بهتر از شجاعت است زیرا اگر مردم همگی عدالت را درباره همه بکار گیرند از شجاعت بی نیاز می شوند.
شرح نهج البلاغه، ج20، ص333، ح816
حدیث80
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لا أَشجَعَ مِن لَبیبٍ؛
شجاع تر از خردمند، وجود ندارد.
غررالحکم، ج6، ص373، ح10591
حدیث81
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
ثَمَرَةُ الشَّجاعَةِ الغیرَةُ؛
غیرت میوه شجاعت است.
غررالحکم، ج3، ص328، ح4620
حدیث82
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
جُبِلَتِ الشَّجاعَةُ عَلی ثَلاثِ
طَبائِعَ، لِکُلِ واحِدَةٍ مِنهُنَ فَضیلَةٌ لَیسَت لِلخری: اَلسَّخاءُ
بِالنَّفسِ وَالنَفَةُ مِنَ الذُّلِّ وَطَلَبُ الذِّکرِ ... ؛
شجاعت بر سه خصلت سرشته شده که هر یک از آنها فضیلتی دارد که دیگری فاقد آن است: از خودگذشتگی، تن ندادن به خواری و ذلّت و نامجویی.
تحف العقول، ص 323
حدیث83
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلسَّخاءُ وَالشَّجاعَةُ غَرائِزُ شَریفَةٌ، یَضَعُهَا اللّه سُبحانَهُ فیمَن أَحَبَّهُ وَامتَحَنَهُ؛
سخاوت و شجاعت خصلت های والایی هستند که خداوند سبحان آن دو را در وجود هر کس که دوستش داشته و او را آزموده باشد می گذارد.
غررالحکم، ج2، ص56، ح1820
حدیث84
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلشَّجاعَةُ نُصرَةٌ حاضِرَةٌ وَفَضیلَةٌ ظاهِرَةٌ؛
شجاعت، نصرتی نقد و فضیلتی آشکار است.
غررالحکم، ج2، ص30، ح1700
حدیث85
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
العَفافُ یَصونُ النَّفسَ ویُنَزِّهُها عَنِ الدَّنایا؛
عفّت، نفس را مصون می دارد و آن را از پستیها دور نگه می دارد.
(غرر الحکم، ح 1989 - منتخب میزان الحکمة، ص 386)
حدیث86
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
العِفَّةُ أفضَلُ الفُتُوَّةِ؛
عفّت ، برترین جوانمردی است.
(غرر الحکم، ح 529 - منتخب میزان الحکمة، ص 386)
حدیث87
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
العِفَّةُ رَأسُ کُلِّ خَیرٍ؛
عفّت ، سرآمد هر خوبی است.
(غرر الحکم، ح 1168 - منتخب میزان الحکمة، ص 386)
حدیث88
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَصلُ المُروءَةِ الحَیاءُ وَ ثَمَرَتُهَا العِفَّةُ؛
ریشه مردانگی حیا و میوه اش پاکدامنی است.
(غررالحکم، ج2، ص418، ح3101)
حدیث89
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
عِفَّتُهُ (الرَّجُل) عَلی قدرِ غَیرَتِهِ؛
پاکدامنی مرد به اندازه غیرت اوست.
(نهج البلاغه، حکمت47)
حدیث90
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند :
اَوَّلُ ما یوضَعُ فی میزانِ العَبدِ یَومَ القیامَةِ حُسنُ خُلقِهِ؛
نخستین چیزی که روز قیامت در ترازوی اعمال بنده گذاشته می‌شود، اخلاق خوب اوست.
(قرب الإسناد، ص 46، ح 149)
حدیث91
امام حسین (علیه السلام)فرمودند:
اَلبُکاءُ مِن خَشیةِ اللهِ نَجآةٌ مِنَ النّارِ؛
گریه از ترس خدا سبب نجات از آتش جهنّم است
(حیات امام حسین، ج 1، ص 183)
حدیث92
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
صِلَةُ الرحامِ تُزَ کّی العمالَ وَتُنمی الموالَ وَ تَدفَعُ البَلوی وَتُیَسِّرَ الحِسابَ وَتُنسِئُ فِی الجَلِ؛
صله رحم، اعمال را پاکیزه، اموال را بسیار، بلا را برطرف و حساب (قیامت) را آسان می‌کند و مرگ را به تأخیر می‌اندازد.
(کافی، ج 2، ص 157، ح 33)
حدیث93
امام صادق (علیه السلام)فرمودند:
مَن کَفَّ غَضَبَهُ سَتَرَ اللهُ عَورَتَهُ؛
کسی که جلوی خشمش را بگیرد خداوند نقصها و کاستی های او را می پوشاند.
(جهاد النفس، ح 528)
حدیث94
امام صادق (علیه السلام)فرمودند:
ثَلاثٌ مـَن کـُنَّ فِیهِ کـانِ سَیِّـداً: کَظمُ الغَیظِ وَالعَفـوُ عَن المَسییءِ والصِّله بِـالنَفـسِ وَالمـالِ؛
سه چیز است که در هـر که بـاشـد آقـا و سـرور است: خشـم فـرو خـوردن ،گذشت از بدکـردار، کمک و صله رحـم بـا جـان و مـال.
(تحف العقول، ص 317)
حدیث95
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلکَفُّ عَمّا فی أَیدِی النّاسِ عِفَّةٌ وَکِبَرُ هِمَّةٍ؛
طمع نداشتن به آنچه در نزد مردم است، (نشان) عزت نفس و بلند همتی است.
(غررالحکم، ج1، ص365، ح1387)
حدیث96
امام حسن (علیه السلام) فرمودند:
اَلخَیرُ الَّذِی لا شَرَّ فِیهِ، اَلشُّکرُ مَعَ النِّعمَة وَ الصَّبرُ عَلَی النّازِلَة؛
خیری که هیچ شری در آن نیست، شکر بر نعمت و صبر بر مصیبت ناگوار است .
(تحف العقول، ص 237)
حدیث97
امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:
التَّواضُعُ نِعمَةٌ لایُحسَدُ عَلیها؛
تواضع و فروتنی نعمتی است که بر آن حسد نبرند.
تحف العقول، ص489
حدیث98
امام رضا (علیه السلام) فرمودند:
تواضع درجاتی دارد: یکی از آنها این
است که انسان اندازه خود را بشناسد و با طیب خاطر خود را در آن جایگاه
قرار دهد، دوست داشته باشد با مردم همان گونه رفتار کند که انتظار دارد با
او رفتار کنند، اگر بدی دید آن را با خوبی جواب دهد، خشم خود را فرو خورد و
از مردم درگذرد، و خداوند نیکوکاران را دوست دارد.
کافی، ج2، ص124، ح13
حدیث99
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
ثَلاثٌ مَنْ اَتَی اللّه‌َ
بِواحِدَةٍ مِنْهُنَّ اَوْجَبَ اللّه‌ُ لَهُ الْجَنَّةَ: اَلاِْنْفاقُ مِنْ
اِقْتارٍ وَ الْبِشْرُ لِجَمیعِ الْعالَمِ وَ الاِنْصافُ مِنْ نَفْسِهِ؛
هر
کس یکی از این کارها را به درگاه خدا ببرد، خداوند بهشت را برای او واجب
می‌گرداند: انفاق در تنگدستی، گشاده‌رویی با همگان و رفتار منصفانه.
(نهج الفصاحه، ح 1281)
حدیث100
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اِنَّ لاِهْلِ الْجَنَّةِ اَرْبَعَ عَلاماتٍ: وَجْهٌ مُنْبَسِطٌ وَ لِسانٌ لَطیفٌ وَ قَلْبٌ رَحیمٌ وَ یَدٌ مُعْطیَةٌ؛
بهشتی‌ها چهار نشانه دارند: روی گشاده، زبان نرم، دل مهربان و دستِ دهنده.
(مجموعه ورام، ج 2، ص 91)
حدیث101
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
خَمسُ خِصالٍ مَن لَم تَکُن فیهِ
خَصلَةٌ مِنها فَلَیسَ فیهِ کَثیرُ مُستَمتَعٍ أَوَّلُهَا: اَلوَفاءُ
وَالثّانیَةُ التَّدبیرُ وَالثّالِثَةُ الحَیاءُ وَالرّابِعَةُ حُسنُ
الخُلقِ وَالخامِسَةُ وَهِیَ تَجمَعُ هذِهِ الخِصالَ، الحُرِّیَّةُ؛
پنج
خصلت است که در هر کس یکی از آنها نباشد خیر و بهره زیادی در او نیست:
اول: وفاداری دوم: تدبیر سوم: حیا چهارم: خوش اخلاقی و پنجم: ـ که چهار
خصلت دیگر را نیز در خود دارد ـ آزادگی.
(خصال، ص284، ح33)
حدیث102
امام هادی (علیه السلام) فرمودند:
اَلسَّهَرُ اَ لَذُّ لِلمَنامِ وَ الجوعُ یَزیدُ فی طیبِ الطَّعامِ؛
شب زنده داری، خواب را شیرین تر و گرسنگی، غذا را لذت بخش تر می کند.
(تنبیه الخواطر، ص 141، ح 18)
حدیث103
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اَلا اُحَدِّثُکَ بِمَکارِمِ الاَخْلاقِ؟ الصَّفْحُ عَنِ النّاسِ وَ مُواساةُ الرَّجُلِ اَخاهُ فی مالِهِ وَ ذِکْرُ اللّه‌ِ کَثیرا؛
آیا به شما بگویم که مکارم اخلاق چیست؟ گذشت کردن از مردم، کمک مالی به برادر (دینی) خود و بسیار به یاد خدا بودن.
(معانی الأخبار، ص 191، ح 2)
حدیث104
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اَلمَکارِمُ عَشرٌ ، فَإنِ
استَطَعتَ أن تَکونَ فیکَ فَلتَکُن... : صِدقُ الَبسِ ، وَصِدقُ اللِّسانِ ،
وَأداءُ الأمانَةِ ، وَصِلَةُ الرَّحِمِ ، وَإقراءُ الضَّیفِ ، وَ إطعامُ
السّائِلِ ، وَالمُکافاةُ عَلیَ الصَّنائعِ ، وَالتَّذَمُّمُ لِلجارِ ،
وَالتَّذَمُّمُ لِلصّاحِبِ ، وَرَأسُهُنَّ الحَیاءُ؛
مکارم ده تاست: اگر
می توانی آنها را داشته باش ... : استقامت در سختی ها، راستگویی،
امانتداری، صله رحم، میهمان نوازی، اطعام نیازمند، جبران کردن نیکی ها،
رعایت حق و حرمت همسایه، مراعات حق و حرمت رفیق و در رأس همه، حیا.
(غررالحکم، ج6، ص441، ح10926)
حدیث105
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إِذا تَفَقَّهَ الرَّفیعُ تَواضَعَ؛
انسان بلند مرتبه چون به فهم و دانایی رسد، متواضع می شود.
غررالحکم، ج3، ص133، ح4048
حدیث106
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلینُ الجانِبِ؛
شریف ترین اخلاق، تواضع، بردباری و نرم خویی است.
غررالحکم، ج2، ص442، ح3223
حدیث107
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إِنَّ الجِهادَ بابٌ مِن أَبوابِ
الجَنَّةِ فَتَحَهُ اللّه لِخاصَّةِ أَولیائِهِ وَهُوَ لِباسُ التَّقوی
وَدِرعُ اللّه الحَصینَةِ وَجُنَّتُهُ الوَثیقَةُ؛
براستی که جهاد یکی
از درهای بهشت است که خداوند آن را برای اولیای خاص خود گشوده است. جهاد
جامه تقوا و زره استوار خداوند و سپر محکم اوست.
(نهج البلاغه، خطبه 27)
حدیث108
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لا یَفوزُ بِالجَنَّةِ اِلاّ مَن حَسُنَت سَریرَتُهُ وَخَلُصَت نیَّتُهُ؛
به پاداش بهشت نمی رسد مگر آن کس که باطنش نیکو و نیّتش خالص باشد.
(غررالحکم، ج6، ص423، ح10868)
حدیث109
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
إنّ تَقوَی اللّه مِفتاحُ سَدادٍ ،
وذَخیرَةُ مَعادٍ ، وعِتقٌ مِن کُلِّ مَلَکَةٍ ، ونَجاةٌ مِن کُلِّ
هَلَکَةٍ ، بِها یَنجَحُ الطّالِبُ ، ویَنجو الهارِبُ ، وتُنال الرَّغائبُ؛
تقوای
خدا، کلید پاکی و درستی و اندوخته‌ای برای معاد و باعث آزادی از هر بندگی و
رهایی از هر نابودی است. به وسیله تقواست که جوینده به مطلوبش می‌رسد و
گریزانِ (از عذاب و کیفر الهی) رهایی می‌یابد و به خواست‌ها رسیده می‌شود.
(نهج البلاغة، خطبه 230)
حدیث110
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
صِلَةُ الرَّحِمِ تُدِرُّ النِّعَمَ وَ تَدفَعُ النِّقَمَ؛
صله رحم، نعمت‌ها را فراوان می‌کند و سختی‌ها را از بین می‌برد.
غررالحکم، ح5836
حدیث111
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لا تَکمُلُ المَکارِمُ إلاّ بِالعَفافِ وَالیثارِ؛
مکارم اخلاق به کمال نمی رسد، مگر با پاکدامنی و از خود گذشتگی.
(التوحید، ص 127)
حدیث112
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
لَو کُنّا لانَرجو جَنَّةً وَلا
نَخشی نارا وَلا ثَوابا وَلا عِقابا لَکانَ یَنبَغی لَنا أَن نَطلُبَ
مَکارِمَ الخلاقِ فَإِنَّها مِمّا تَدُلُّ عَلی سَبیلِ النَّجاحِ؛
اگر
هم به بهشت امید (و باور) نمی داشتیم و از دوزخ نمی هراسیدیم و پاداش و
کیفری در میان نمی بود باز شایسته بود که در طلب مکارم اخلاق برآییم، زیرا
که راه موفقیت و پیروزی در تحصیل مکارم اخلاق است.
(التوحید، ص 63)
حدیث113
رسول اکرم صلی الله علیه و آله :
اَلصَّرعَةُ کُلُّ الصَّرعَةِ الَّذی یَغضبُ فَیَشتَدُّ غَضَبُهُ وَیَحمَرُّ وَجهُهُ وَیَقشَعِرُّ شَعرُهُ فَیَصرَعُ غَضَبَهُ؛
کمال دلیری آن است که کسی خشمگین شود و خشمش شدّت گیرد و چهره اش سرخ شود و موهایش بلرزد، امّا بر خشم خود چیره گردد.
نهج الفصاحه، ح 1872
حدیث114
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
یَروی عَن رَبِّهِ
تَبارَکَ وَتَعالی ـ حُقَّت مَحَبَّتی عَلَی المُتَزاوِرَینِ فیَّ وَحُقَّت
مَحَبَّتی عَلَی المُتَباذِلینَ فیَّ وَهُم عَلی مَنابِرَ مِن نورٍ
یَغبِطُهُمُ النَّبیّونَ وَالصِّدّیقونَ بِمَکانِهِم؛
خداوند متعال می
فرماید: بر خود واجب کرده ام دوست داشتن کسانی را که به خاطر من به دیدار
یکدیگر می روند و کسانی که در راه من به یکدیگر بخشش می نمایند، چنین کسانی
(روز قیامت) بر منابری از نورند به گونه ای که پیامبران و صدیقین به
جایگاه آنان غبطه می خورند.
(صحیح ابن حبّان، ج2، ص338)
حدیث115
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
إنَّ اللّه‌َ یُحِبُّ الحَیِیَّ الحَلیمَ العَفیفَ المُتَعفِّفَ؛
خداوند انسان با حیایِ بردبارِ پاک دامنی را که پاکدامنی می‌ورزد، دوست دارد.
(کافی، ج2، ص112، ح8)
حدیث116
رسول اکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
یا عَلیُّ وَلِلعالِمِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: صِدقُ الکَلِمِ وَاجتِنابُ الحَرامِ وَأَن یَتَواضَعَ لِلنّاسِ کُلِّهِم؛
یا علی دانشمند سه نشانه دارد: راستگویی، حرام گریزی و فروتنی در برابر همه مردم.
التوحید، ص 127
حدیث117
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
ثَلاثَةٌ لایَزیدُ
اللّه بِهِنَّ إِلاّ خَیرا: اَلتَّواضُعُ لایَزیدُ اللّه بِهِ إِلاَّ
ارتِفاعا وَذُلُّ النَّفسِ لایَزیدُ اللّه بِهِ إِلاّ عِزّا وَالتَّعَفُّفُ
لایَزیدُ اللّه بِهِ إِلاّغِنَیً؛
سه چیز است که خداوند به سبب آنها جز
بر خیر و خوبی نمی افزاید: تواضع که خداوند به سبب آن جز بلند مرتبگی نمی
افزاید، شکسته نفسی که خداوند به سبب آن جز عزّت نمی افزاید و مناعت طبع که
خداوند به سبب آن جز بی نیازی نمی افزاید.
بحارالأنوار، ج75، ص124، ح22
حدیث118
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
مَن رَدَّ عَن عِرضِ اَخیهِ المُسلِمِ وَجَبَت لَهُ الجَنَّةُ اَلبَتَّةَ؛
هرکس آبروی مؤمنی را حفظ کند، بدون تردید بهشت بر او واجب می شود.
(ثواب الاعمال و عقاب الاعمال)
حدیث119
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
اِنَّ فِی الجَنَّةِ دارا یُقالُ لَها دارُ الفَرَحِ لایَدخُلُها اِلاّ مَن فَرَّحَ یَتامَی المُؤمِنینَ؛
در بهشت خانه ای هست که آن را شادی سرا گویند و جز آنان که یتیمان مؤمنان را شاد کرده اند وارد آن نمی شوند.
(نهج الفصاحه، ح 864)
حدیث120
رسول خدا (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
الشتاء ربیع المومن یطول فیه لیله فیستعین به علی قیامه و یقصر فیه نهاره فیستعین به علی صیامه؛
زمستان بهار مومن است از شبهای طولانی‌اش برای شب زنده‌داری واز روزهای کوتاهش برای روزه داری بهره می‌گیرد.
(وسائل الشیعه، ج 7 ص 302، ح 3)
حدیث121
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:
إنَّما بُعِثتُ لاُتَمِّمَ مَکارِمَ الخلاقِ؛
براستی که من برای به کمال رساندن مکارم اخلاق مبعوث شده ام.
(کنزالعمال،ج13، ص151، ح36472)
حدیث122
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اِذا حَسُنَ الْخُلْقُ لَطُفَ النُّطْقُ؛
با اخلاق نیکو، گفتار نرم می‌شود.
(غررالحکم، ح 4052)
حدیث123
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
تَحَرِّی الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْکَذِبِ اَجْمَلُ شیمَةٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛
راستگو بودن و پرهیز نمودن از دروغ، زیباترین اخلاق و بهترین ادب است.
(کافی، ج 8 ، ص 150، ح 132)
حدیث124
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
ما اَصْعَبَ اِکْتِسابَ الْفَضائِلِ وَ اَیْسَرَ اِتْلافَها؛
فضائل اخلاقی و صفات پسندیده چه به سختی به دست می آیند و چه آسان از دست می روند.
(شرح نهج البلاغه، ابن ابی الحدید، ج20، ص 259، ح38)
حدیث125
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أَشرَفُ الخَلائِقِ التَّواضُعُ وَالحِلمُ وَلینُ الجانِبِ؛
شریف ترین اخلاق، تواضع، بردباری و نرم خویی است.
(غررالحکم، ج2، ص442، ح3223)
حدیث126
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
اَلسَّخاءُ یُکسِبُ المَحَبَّةَ وَیُزَیِّنُ الخلاقَ؛
سخاوت، محبّت آور و زینت اخلاق است.
(غررالحکم، ج2، ص10، ح1600)
حدیث127
امام علی (علیه السلام) فرمودند:
أَربَعٌ مَن أُعطیَهُنَّ فَقَد أُعطیَ خَیرَ الدُّنیا وَالخِرَةِ صِدقُ حَدیثٍ وَأَداءُ أَمانَةٍ وَعِفَّةُ بَطنٍ وَحُسنُ خُلقٍ؛
چهار چیز است که به هر کس داده شود خیر دنیا و آخرت به او داده شده است: راستگویی، اداء امانت، حلال خوری و خوش اخلاقی.
(غررالحکم، ج2، ص151، ح2142)
حدیث128
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
کَمالُ الاَدَبِ وَالْمُروءَةِ
سَبْعُ خِصالٍ: اَلْعَقلُ وَ الْحِلْمُ وَ الصَّبْرُ وَ الرِّفْقُ وَ
الصَّمْتُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ وَ الْمُداراةُ؛
کمال ادب و مروت در هفت چیز است: عقل، بردباری، صبر، ملایمت، سکوت، خوش اخلاقی و مدارا.
(بحار الأنوار ، ج 84 ، ص 325، ح 14)
حدیث129
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
مَنْ اَحْسَنَ خُلْقَهُ اَحَبَّهُ الاَخْیارُ وَ جانَبَهُ الفُجّارُ؛
انسان خوش اخلاق، از دوستی مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم‌های نابکار در امان است .
(مستدرک الوسائل، ج 8 ، ص 449)
حدیث130
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
صَلاةُ اللَّیْلِ تُحَسِّنُ
الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَیِّبُ الرِّیحَ وَ تَدُرُّ
الرِّزْقَ وَ تَقْضِی الدَّیْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو
الْبَصَرَ؛
نماز شب، انسان را خوش سیما، خوش اخلاق و خوشبو می کند و
روزی را زیاد و قرض را ادا می نماید و غم و اندوه را از بین می برد و چشم
را نورانی می کند.
(ثواب الأعمال، ص 42)
حدیث131
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
أکمَلُ الناسِ عَقلاً أحسَنُهُم خُلقاً؛
عاقل ترین مردم خوش خلق ترین آنهاست.
(اصول کافی، ج 1، ص 27)
حدیث132
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
صِلَةُ الرحامِ تُحَسِّنُ الخُلُقَ وَ تُسمِحُ الکَفَّ وَتُطیبُ النَّفسَ وَتَزیدُ فِی الرِّزقِ وَتُنسِئُ فِی الجَلِ؛
صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاکیزه جان می نماید و روزی را زیاد می کند و مرگ را به تأخیر می اندازد.
(کافی، ج 2، ص 151، ح 6)
حدیث133
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
اَلبِّرُ وَحُسنُ الخُلقِ یَعمُرانِ الدِّیارَ وَیَزیدانِ فِی العمارِ؛
نیکی و خوش اخلاقی، شهرها را آباد و عمرها را زیاد می کند.
(التوحید، ص 63)
حدیث134
امام صادق (علیه السلام) فرمودند:
إنَّ مِمّا یُزَیِّنُ السلامَ الخلاقُ الحَسَنَةُ فیما بَینَ النّاسِ؛
خوش اخلاقی در بین مردم زینت اسلام است.
(کنزالعمال، ج10، ص143، ح28731)
حدیث135
امام حسن مجتبی (علیه السلام) فرمودند:
رَأسُ العَقلِ مُعاشَرَةُ النّاسِ بِالجَمیلِ؛
خوشرفتاری با مردم، رأس خرد است.
(میزان الحکمة، ح 13703)
حدیث136
امام حسین (علیه السلام) فرمودند:
اَلخُلقُ الحَسَنُ عِبادَةٌ؛
خوش اخلاقی عبادت است.
(کنزالعمال، ج13، ص151، ح36472)
حدیث137
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
صِلَةُ الرحامِ تُزَ کّی العمالَ وَتُنمی الموالَ وَ تَدفَعُ البَلوی وَتُیَسِّرَ الحِسابَ وَتُنسِئُ فِی الجَلِ؛
صله رحم، اعمال را پاکیزه، اموال را بسیار، بلا را برطرف و حساب (قیامت) را آسان می‌کند و مرگ را به تأخیر می‌اندازد.
کافی، ج 2، ص 157، ح 33
حدیث138
امام صادق(علیه السلام) فرمودند:
إنَّ مِمّا یُزَیِّنَ الإسلامَ الأخلاقُ الحَسَنَةُ فیما بَینَ النّاسِ:
خوش اخلاقی در بین مردم زینت اسلام است.
مشکاةالأنوار ص240
حدیث139
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
یُستَدَلُّ عَلی کَرَمِ الرَّجُلِ بِحُسنِ بِشرِهِ ، وَ بَذلِ بِرِّهِ ؛
خوش‌رویی و احسان مرد ، دلیل کرامت اوست .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10963
حدیث140
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
لا تَکمُلُ المَکارِمُ إلاّ بِالعَفافِ وَ الإیثارِ ؛
کرامت‌های اخلاقی جز با پاکدامنی و از خودگذشتگی کامل نمی‌شوند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10745
حدیث141
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
نِفاقُ المَرءِ مِن ذُلٍّ یَجِدُهُ فی نَفسِهِ ؛
دو روییِ آدمی از ذلّتی است که در خود می‌یابد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9988
حدیث142
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
نِعمَ عَونُ الدُّعاءِ الخُشُوعُ ؛
خشوع ، چه نیک یاوری است برای دعا .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9945
حدیث143
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ما تَزَیَّنَ الإنسانُ بِزینَةٍ أجمَلَ مِنَ الفُتُوَّةِ ؛
انسان به زیوری زیباتر از جوانمردی آراسته نشد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9659
حدیث144
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مَا اتَّقی أحَدٌ إلاّ سَهَّلَ اللّه‌ُ مَخرَجَهُ ؛
هیچ کس پرهیزکاری پیشه نکرد ، مگر این که خدا راه برون شدن از سختی‌ها را برایش آسان کرد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9565
حدیث145
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
یَکتَسِبُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ثَلاثًا : حُسنَ الثِّقَةِ بِهِ ، وَ المَحَبَّةَ لَهُ ، وَ المَهابَةَ عَنهُ ؛
راستگو با راست‌گویی‌اش سه چیز به دست می‌آورد : به او نیک اعتماد کنند ، دوستی‌اش بر دلها نشیند ، و از وی اندیشه کنند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث11038
حدیث146
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
یَبلُغُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ما لا یَبلُغُهُ الکاذِبُ بِاحتِیالِهِ ؛
راستگو با راستی‌اش به چیزی می‌رسد که دروغگو با چاره‌جویی به آن نمی‌رسد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث11006
حدیث147
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مَن رَقی دَرَجاتِ الهِمَمِ عَظَّمَتهُ الأُمَمُ ؛
هر کس از نردبان همّت بالا رود ، مردمان او را بزرگ می‌دارند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8526
حدیث148
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مَن دارَی النّاسَ أمِنَ مَکرَهُم ؛
هر کس با مردم مدارا کند ، از مکرشان در امان می‌ماند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8465
حدیث149
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مَن حَسُنَت عِشرَتُهُ کَثُرَ إخوانُهُ ؛
هر کس معاشرتش نیکو باشد ، برادرانش بسیار شوند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8392
حدیث150
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
سَبَبُ الاِئتِلافِ الوَفاءُ ؛
وفاداری ، سبب الفت است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5511
حدیث151
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
زِیادَةُ الشُّحِّ تَشینُ الفُتُوَّةَ وَ تُفسِدُ الأُخُوَّةَ ؛
بسیاریِ بخل ، جوانمردی را زشت و برادری را تباه می‌کند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5508
حدیث152
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
رَأسُ الفَضائِلِ مِلکُ الغَضَبِ وَ اِماتَةُ الشَّهوَةِ ؛
سرآمدِ فضیلتها در دست داشتنِ زمام خشم و میراندن خواهش نفس است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5237
حدیث153
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ذُو الکَرَمِ جَمیلُ الشِّیَمِ مُسدٍ لِلنِّعَمِ وَصُولٌ لِلرَّحِمِ ؛
صاحب کَرَم ، کسی است که خُلق و خویش زیبا ، برای هرگونه نعمتی سزاوار و در پیوند با خویشان ، پویا باشد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5196
حدیث154
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
خَیرُ ما وَرَّثَ الآباءُ الأبناءَ الأدَبَ ؛
بهترین چیزی که پدران برای فرزندان به میراث می‌گذارند ، ادب است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5036
حدیث155
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
حُسنُ الظَّنِّ راحَةُ القَلبِ وَ سَلامَةُ الدِّینِ ؛
خوش‌گمانی ، مایه آسایش دل و سلامت دین است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4816
حدیث156
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
جَمالُ العِلمِ نَشرُهُ وَ ثَمَرَتُهُ العَمَلُ بِهِ ، وَ صِیانَتُهُ وَضعُهُ فِی أهلِهِ ؛
زیبایی علم به نشر آن است ، و میوه‌اش عمل کردن به آن ، و نگاهداشتِ آن قراردادنش میان اهل آن .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4754
حدیث157
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ثَلاثٌ یُوجِبنَ المَحَبَّةَ: حُسنُ الخُلقِ وَ حُسنُ الرِّفقِ وَ التَّواضُعُ ؛
سه خصلت موجب دوستی است : خوش‌خویی ، مهربانی و فروتنی .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4684
حدیث158
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ثَمَرَةُ القَناعَةِ الإجمالُ فِی المُکتَسَبِ وَ العُزُوفُ عَنِ الطَّلَبِ ؛
میوه قناعت ، اعتدال در کسب و کار ، و ناخوش داشتن درخواست است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4634
حدیث159
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ثَمَرَةُ التَّواضُعِ المَحَبَّةُ ؛
دوستی میوه فروتنی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث 4613
حدیث160
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ثَمَرَةُ العِفَّةِ الصِّیانَةُ ؛
میوه عفّت ، خودنگاهداری است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4593
حدیث161
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
تَعجیِلُ البِرِّ زِیادَةٌ فِی البِرِّ ؛
شتاب کردن در نیکی ، زیادت در نیکی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4568
حدیث162
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
بُکاءُ العَبدِ مِن خَشیَةِ اللّه‌ِ یُمَحِّصُ ذُنُوبَهُ ؛
گریستن بنده از خوف خدا ، گناهانش را از میان می‌برد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4432
حدیث163
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
بِرُّ الرَّجُلِ ذَوَی رَحِمِهِ صَدَقَةٌ ؛
نیکی مرد به خویشانش صدقه است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4427
حدیث164
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
بِالتَّوبَةِ تُمَحَّصُ السَّیِّئاتُ ؛
گناهان ، با توبه (بازگشت به سوی خدا) پاک می‌شود .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4324
حدیث165
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
بِحُسنِ الاَخلاقِ یَطیبُ العَیشُ ؛
با نیکویی اخلاق، زندگی خوش می‌شود .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4263
حدیث166
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
بِالعَدلِ تَتَضاعَفُ البَرَکاتُ ؛
با عدالت ، برکت‌ها دوچندان می‌شود .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4211
حدیث167
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
إذا أرادَ اللّه‌ُ سُبحانَهُ صَلاحَ عَبدٍ ألهَمَهُ قِلَّةَ الکَلامِ وَ قِلَّةَ الطَّعامِ وَ قِلَّةَ المَنامِ؛
هرگاه خداوند صلاح بنده‌ای را بخواهد ، کم‌گویی ، کم‌خوری و کم‌خوابی را در دلش می‌اندازد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4117
حدیث168
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
إذا صَنَعتَ مَعرُوفا فَاستُرهُ ؛
هرگاه کار نیکویی انجام دادی ، پنهانش دار .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3981
حدیث169
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
إنَّ أفضَلَ الخَیرِ صَدَقَةُ السِّرِّ وَ بِرُّ الوالِدَینِ وَ صِلَةُ الرَّحِمِ ؛
برترین خوبی ، صدقه پنهانی و نیکی به پدر و مادر و صله رحم است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3550
حدیث170
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
إِنَّ مِنَ العِبادَةِ لِینَ الکَلامِ وَ إفشاءَ السَّلامِ ؛
از جمله عبادت‌ها ، نرمیِ کلام و آشکار کردن سلام است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3421
حدیث171
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أَفضَلُ الجُودِ إیصالُ الحُقُوقِ إلی اَهلِها ؛
برترین بخشش ، رساندن حقوق به اهل آن است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3153
حدیث172
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أَغبَطُ النّاسِ المُسارِعُ إلَی الخَیراتِ ؛
نیکوحال‌ترینِ مردم، کسی است که به سوی نیکی‌ها بشتابد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3122
حدیث173
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أَفضَلُ النّاسِ مَن کَظَمَ غَیظَهُ وَ حَلُمَ عَن قُدرَةٍ ؛
برترینِ مردم، کسی است که خشمش را فرو بَرَد و با وجود قدرت بر انتقام ، بردباری کند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3104
حدیث174
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أَصلُ المُرُوءَةِ الحَیاءُ وَ ثَمَرَتُهَا العِفَّةُ ؛
ریشه مردانگی شرم است و میوه‌اش پاک دامنی .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3101
حدیث175
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أَفضَلُ الوَرَعِ حُسنُ الظَّنِّ ؛
برترین پارسایی ، خوش‌گمانی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3027
حدیث176
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أَفضَلُ المَعرُوفِ إغاثَةُ المَلهُوفِ ؛
برترین کار نیک ، فریادرسیِ ستمدیده است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2959
حدیث177
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
أفضَلُ الإیمانِ الأمانَةُ ؛
برترین ایمان، امانتداری است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2905
حدیث178
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اِرضَ لِلنّاسِ بِما تَرضاهُ لِنَفسِکَ تَکُن مُسلِما ؛
آنچه را برای خود می‌پسندی برای مردم بپسند ، تا مسلمان باشی .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2329
حدیث179
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلبُکاءُ مِن خَشیَةِ اللّه‌ِ یُنیرُ القَلبَ وَ یَعصِمُ مِن مُعاوَدَةِ الذَّنبِ ؛
گریستن از ترس خدا، دل را نورانی می‌کند و از بازگشت به گناه، ایمن می‌دارد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2016
حدیث180
اَلکَمالُ فِی ثَلاثٍ : اَلصَبرُ عَلَی النَّوائِبِ وَ التَوَرُّعُ فِی المَطالِبِ وَ إسعافُ الطّالِبِ ؛
کمال آدمی در سه چیز است : شکیبایی بر ناگواری‌ها ، پارسایی در خواسته‌ها و برآوردنِ خواهشِ درخواست‌کننده .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1777
حدیث181
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلإنصافُ یَرفَعُ الخِلافَ وَ یُوجِبُ الاِئتِلافَ ؛
انصاف داشتن ، اختلاف را از میان برمی‌دارد و الفت می‌آورد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1702
حدیث182
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلصِّدقُ مُطابَقَةُ المَنطِقِ لِلوَضعِ الإلهِیِ ؛
راستگویی، مطابقت گفتار است با نهاده الهی .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1552
حدیث183
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلحَیاءُ مِنَ اللّه‌ِ یَمحوُ کَثیرا مِنَ الخَطایا ؛
شرم از خداوند ، بسیاری از گناهان را پاک می‌کند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1548
حدیث184
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلبِشرُ إسداءُ الصَّنیعَةِ بِغَیرِ مَؤُونَةِ ؛
گشاده‌رویی ، نیکوکاری‌ای است بدون هزینه .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1503
حدیث185
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلمُؤمِنُ هَیِّنٌ لَیِّنٌ سَهلٌ مُؤتَمَنٌ ؛
مؤمن ، آسان‌گیر ، نرمخو ، سهل‌گیر و مورد اعتماد است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1454
حدیث186
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلتَّوبَةُ تُطَهِّرُ القُلُوبَ وَ تَغسِلُ الذُّنُوبَ ؛
توبه ، دلها را پاک می‌کند و گناهان را می‌شوید .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1355
حدیث187
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلتَّوَدُّدُ إلَی النّاسِ رَأسُ العَقلِ ؛
مهرورزی با مردم ، اساس خردمندی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1345
حدیث188
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
آلَةُ الرِّئاسَةِ سِعَةُ الصَّدرِ ؛
سعه‌صدر، ابزار ریاست است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1256
حدیث189
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلجَمالُ الظّاهِرُ حُسنُ الصُّورَةِ ، اَلجَمالُ الباطِنُ حُسنُ السَّریرَةِ ؛
زیبایی ظاهری ، نیکوییِ صورت است ، و زیبایی باطن ، نیکوییِ رفتار .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1193
حدیث190
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلسُّکُوتُ عَلَی الأحمَقِ أفضَلُ جَوابِهِ ؛
سکوت در برابر احمق، بهترین جواب به اوست .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1160
حدیث191
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلحَلیمُ مَنِ احتَمَلَ إخوانَهُ ؛
بردبار، کسی است که [لغزش‌های] برادرانش را بر تابد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1111
حدیث192
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلبَشاشَةُ حِبالَةُ المَوَدَّةِ ؛
گشاده‌رویی ، دام دوستی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1075
حدیث193
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلقَناعَةُ أهنَأُ عَیشٍ ؛
قناعت ، گواراترین زندگی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث933
حدیث194
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلسَّخاءُ یَزرَعُ المَحَبَّةَ ؛
بخشش ، بذر دوستی می‌افشاند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث306
حدیث195
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلإنسانُ عَبدُ الإحسانِ ؛
انسان، بنده احسان است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث263
حدیث196
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
اَلعَفوُ أحسَنُ الإحسانِ ؛
گذشت، نیکوترین نیکی است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث259
حدیث197
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مِن أحسَنِ الفَضلِ قَبُولُ عُذرِ الجانی ؛
پذیرش عذر گنهکار ، از نیکوترین فضیلتهاست .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9294
حدیث198
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مِن أشرَفِ أفعالِ الکَریمِ تَغافُلُهُ عَمّا یَعلَمُ ؛
از جمله شرافتمندانه‌ترین کارهای فرد کریم ، چشمپوشی از چیزهایی است که می‌داند .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9321
حدیث199
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
مِن أماراتِ الخَیرِ الکَفُّ عَنِ الأذی ؛
از جمله نشانه‌های خوبی ، خودداری از آزردن [مردم] است .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9330
حدیث200
امام علی(علیه السلام) فرمودند:
ما تَزَیَّنَ مُتَزَیِّنٌ بِمِثلِ طاعَةِ اللّه‌ِ ؛
هیچ آراسته‌ای به زیوری مانند طاعت خدا آراسته نشد .
غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9489